Διατήρηση της φύσης και του τοπίου
Η κατευθυντήρια αρχή για τη διατήρηση της φύσης και του τοπίου στο Βισμπάντεν είναι η προστασία, η αξιοποίηση και η διατήρηση του μέγιστου δυνατού βαθμού φύσης και τοπίου και βιοποικιλότητας παρά την οικονομική και διαρθρωτική ανάπτυξη. Η αρχή της διατήρησης του τοπίου ονομάζεται "διατήρηση μέσω της χρήσης". Πρόκειται για την εκτεταμένη χρήση ορισμένων τμημάτων του πολιτιστικού τοπίου. Οι ειδικοί μιλούν για τους λεγόμενους βιοτόπους αξιοποίησης. Αυτοί περιλαμβάνουν, κυρίως, πλούσια σε είδη λιβάδια και οπωρώνες, αλλά και οικολογικά διαχειριζόμενα φυλλοβόλα δάση και αγρούς. Οι άνθρωποι που αναζητούν αναψυχή πρέπει να βιώνουν το τοπίο και ταυτόχρονα να αντιμετωπίζουν με σεβασμό την πανίδα και τη χλωρίδα του Βισμπάντεν.
Η ποικιλομορφία των τοπίων μας χαρακτηρίζεται από τη λεγόμενη φυσική διαίρεση του τοπίου. Η λεκάνη του Βισμπάντεν (σήμερα το κέντρο της πόλης) είναι ενσωματωμένη μεταξύ του Taunus και του προχώματος του Taunus, του Rheingau και των πεδινών περιοχών του Ρήνου-Μάιν (τοπία του αρχέγονου Μάιν). Αυτό που αντιλαμβανόμαστε και βρίσκουμε σήμερα ως ένα παρθένο τοπίο είναι το αποτέλεσμα χιλιάδων ετών ιστορίας του τοπίου και της χρήσης, κυρίως αποτέλεσμα της γεωργικής και δασικής χρήσης. Ως επί το πλείστον, σήμερα αναγνωρίζουμε "μόνο" στοιχεία και τμήματα του τοπίου με ιστορία ανάπτυξης από τους τελευταίους τρεις αιώνες. Πρόκειται επομένως για πολιτιστικά τοπία. Σήμερα δεν υπάρχουν πια φυσικά τοπία στο Βισμπάντεν.
Στόχος της προστασίας της φύσης και του τοπίου στο Wiesbaden είναι η διατήρηση, η διατήρηση και η ανάπτυξη της μορφής και της ποικιλομορφίας αυτών των πολιτιστικών τοπίων. Σε αυτά περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, πάρκα τοπίου όπως το πάρκο Biebrich Palace και οι παλιοί χώροι πρασίνου Nerotalparkanlagen, Kurpark και Albrecht-Dürer-Anlage, καθώς και τα νέα πάρκα τοπίου του Βισμπάντεν Wellritztal, Tennelbachtal και Fasaneriefeld/Kloster Klarenthal, τα οποία αναπτύχθηκαν από το 2000. Όλα διατρέχουν τις κοιλάδες των ρεμάτων από το κέντρο της πόλης προς τα πάνω, μέσα στα δάση. Αν και τα δάση στα βόρεια του Βισμπάντεν χαρακτηρίζονται από δασοκομία, το παλιό δάσος της πόλης ακριβώς στα όρια της πόλης με τις συστάδες οξιάς και δρυός ηλικίας 150-250 ετών και τη μεγάλη δομική ποικιλομορφία του είναι εξαιρετικά πολύτιμο και άξιο προστασίας για τη διατήρηση των βιοτόπων και των ειδών, συμπεριλαμβανομένων των δασικών λιβαδιών.
Οι ευρέως διακλαδισμένες κοιλάδες των δασικών λιβαδιών Lippbachtal, Weilburger Tal, Rabengrund, Goldsteintal, Kellersbachtal, Trockenborn και Theistal αποτελούν σε μεγάλο βαθμό ευρωπαϊκές προστατευόμενες περιοχές (περιοχές NATURA 2000). Αποτελούν "κοσμήματα για κάθε βοτανολόγο και ζωολόγο", αλλά και πολύ δημοφιλείς τοπικές περιοχές αναψυχής. Λόγω της εκτεταμένης και παραδοσιακής χρήσης των λιβαδιών (χορτονομή), κυρίως από παραδοσιακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ακόμη και αν το κούρεμα γίνεται πλέον με μεγάλα τρακτέρ, οι περιοχές αυτές είναι χαρακτηριστικές για σπάνια φυτά, όπως ορχιδέες και είδη σπαθόχορτου, καθώς και για ανθοφόρα φυτά, όπως το κλέφτικο του βαφέα, το σπαθόχορτο του λιβαδιού, η ρίζα του γαρύφαλλου του ρυακιού, ο φαρμακευτικός κίστος, το νύχι του διαβόλου και το σπαθόχορτο του διαβόλου, το βαλτόχορτο και το βαλτόχορτο, το μικρό γλύκισμα του λιβαδιού, το ελεκαμπάνιο του λιβαδιού και το ορεινό τριφύλλι. Η πυκνότητα των απειλούμενων φυτοκοινοτήτων είναι ιδιαίτερα υψηλή στην περιοχή των δασών της πόλης του Βισμπάντεν. Ιδιαίτερα αξιοσημείωτα εδώ είναι τα λιβάδια με χορταράκι με τρίχες, τα λιβάδια με σωλήνες, τα λιγοστά πεδινά λιβάδια πλούσια σε είδη, καθώς και τα υγρά λιβάδια και τα υγρά λιβάδια, όπως οι δασικοί βάλτοι, τα λιβάδια με σπαθόχορτο, τα λιβάδια με βρύα και τα υγρά, πολύχρωμα ψηλά ποώδη λιβάδια.
Η ποικιλομορφία της βλάστησης φέρνει μαζί της και την ποικιλομορφία της πανίδας. Είδη όπως η βαλτωμένη ακρίδα, πεταλούδες όπως η μπλε πεταλούδα, η ισπανική σημαία, η χελιδονόχηνα και η τσαχπίνα είναι χαρακτηριστικά αυτών των προστατευόμενων λιβαδιών. Η περιβαλλοντική υπηρεσία της πόλης του Βισμπάντεν οργανώνει εδώ και χρόνια την προστασία του τοπίου και συνεργάζεται στενά με το κρατίδιο της Έσσης και τις ενώσεις προστασίας της φύσης. Στο επίκεντρο πολλών μέτρων διατήρησης της φύσης βρίσκεται, για παράδειγμα, ολόκληρη η κοιλάδα Wäschbach από το Heßloch μέσω Kloppenheim, Igstadt και Erbenheim έως την κοιλάδα Salzbach και η εκτεταμένη κοιλάδα Wickerbach, συμπεριλαμβανομένων των συνοδευτικών πλαγιών, κορυφογραμμών και καλαμιώνα. Τα λιβάδια στις περιοχές Auringer Mühle, Aubachtal, Wickerbachtal κάτω από το Hockenberger Mühle και Delkenheimer Gemeindewiesen αποτελούν παραδείγματα σύνθετων λιβαδιών υψηλής ποιότητας. Στις δυτικές περιοχές Frauenstein και Schierstein, πρόκειται κυρίως για τις κοιλάδες των ρεμάτων, όπως το Grorother Bachtal με το πάρκο τοπίου γύρω από το Grorother Mühle, το Erlenbachtal με το φυσικό πάρκο Sommerberg (NSG), το Leierbachtal και τα τοπία αμπελώνων στο Herrnberg, Nürnberger Hof και Leierkopf/Marschall.
Τα απομεινάρια των πεδινών τοπίων κατά μήκος των ποταμών Ρήνου και Μάιν αποτελούν περαιτέρω σημεία εστίασης για μέτρα διατήρησης της φύσης. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα νησιά Rettbergs και Petersaue στον Ρήνο, καθώς και το Schiersteiner Wiesen (περιοχή υδραυλικών έργων) και το Niederwallufer Bucht (φυσικό καταφύγιο). Η προστασία, η συντήρηση και η ανάπτυξη τμημάτων της πλημμυρικής πεδιάδας Maara και των λιβαδιών Main κοντά στο Kostheim είναι επίσης σημαντικά για τη διατήρηση των βιοτόπων και των ειδών. Σήμερα, τμήματα του πολιτιστικού τοπίου εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από σχετικά μικρής κλίμακας γεωργική χρήση με πολλούς οπωρώνες και μικρές πλημμυρικές εκτάσεις. Αυτά εντοπίζονται κυρίως στα ιστορικά πολιτιστικά τοπία του Rheingau στο Frauenstein και στο Schierstein και στο προ-Taunus στο Naurod, στο Auringen, στο Kloppenheim και στο Breckenheim, καθώς και ανατολικά του Wickerbach μεταξύ Igstadt και Medenbach. Η μεγάλη πλαγιά του Breckenheim μέχρι το Langenhain και η πλαγιά του Wäschbach πρέπει επίσης να αναφερθούν εδώ.
Ενδιαφέροντα και πλέον σπάνια είδη φυτών που υποδηλώνουν παλαιές χρήσεις, π.χ. λιβάδια και βοσκοτόπια, είναι η κουτσουπιά, η πρίμουλα λιβαδιού, ο καλαμποκιούχος βίκος, το λιβάδι και το φασκόμηλο λιβαδιού. Ιδιαίτερες σπανιότητες της χλωρίδας είναι ο κροκιδωτός υάκινθος, το λιβαδικό ελεκάμπανι, ο κόμπος του γάλακτος και η άγρια τουλίπα. Ωστόσο, όλα αυτά είναι μόνο υπολειμματικές περιοχές, παρόμοιες με τους βιότοπους εξειδικευμένων ζωικών ειδών, όπως οι αμμοσαύρες και οι ακρίδες. Στο μέλλον, το καθήκον της προστασίας της φύσης και του τοπίου θα είναι να αποκαταστήσει, να αναπτύξει και να διασφαλίσει μόνιμα τα τμήματα του καλλιεργημένου τοπίου και των βιοτόπων ως ενδιαιτήματα για τα ζώα και τα φυτά που απειλούνται και συχνά εξακολουθούν να είναι απομονωμένα μεταξύ τους. Σήμερα, αυτό αφορά κυρίως τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις καθώς και τα λεγόμενα μετα-ορυχεία τοπία, νέους τύπους τοπίου που πρέπει να καταστούν και πάλι διαθέσιμα για ανθρώπους, ζώα και φυτά μετά την εξόρυξη πρώτων υλών.
Οι εταίροι της πόλης του Βισμπάντεν στη διατήρηση της φύσης και του τοπίου ήταν και είναι κυρίως γεωργικές επιχειρήσεις, εταιρείες κηπουρικής και συντήρησης τοπίου, οργανισμοί απασχόλησης του Βισμπάντεν και πολυάριθμες πρωτοβουλίες, ενώσεις, σχολεία και οργανώσεις προστασίας της φύσης, καθώς και το κρατίδιο της Έσσης.